Nikola Ivanović

Crnogorska državna politika kao udes

Izborna mapa u Crnoj Gori, nesporno, ostaje nepromijenjena sa onom iz aprilskih izbora 2001. godine. Iscurila je independistička energija. Nadjena je alternativa u uprezanju državnih institucija i medija, kako bi se realizovao projektni zadatak smišljen na krovu države. Krenuli su svom snagom na autoritarno-manipulativnu operaciju, i (zlo)upotrebi državnih institucija. A u dobrom dijelu srpske javnosti uspjeli su, kao dio projektnog zadatka, da stvore odbojnost prema Crnoj Gori. Autor ovog teksta, prije dvije godine objelodanio je taj, mora se reći inteligentan naum, u prilogu NSPM “Neka samo idu.”

Nenaklonost EU naumu secesije, podgorički zvaničnici su se opredijelili za obezbjedjenje podrske iz “okruženja.” Ringispil se okreće: Podgorica, Priština, Tirana, Skoplje, Zagreb, Ljubljana, a od nedavno Konavli, gdje se pregovaralo o nadoknadi štete “države Crne Gore” Hrvatskoj. (Prethodno je Filip Vujanović, predsjednik Crne Gore ponudio Stipi Mesiću, predsjedniku Hrvatske, da “država Crna Gora” plati ratnu odštetu za konavsku kampanju iz ranih devedesetih godina prošlog vijeka, pa kad su se počeli sabirati računi ispalo je 100 miliona evra. Zvaničnici iz Podgorice su pokušali da prekinu to političko pozorište, nudeći odštetu za otudjena goveda, i to radi “dobrosusjedskih odnosa.” Neke podgoričke šaljivdžije govore da su medjudrzavni odnosi biti svedeni na brojanje 650 govedjih repova.

Ova posredna podrška iz “okruženja,” napadno davanje zajedničkih saopštenja, gdje obavezno stoji kao dio političkog marketinga “Dvije države” i “Referendum” mogla bi se protumačiti ne samo kao ignorisanje elementarnog državnog protokola, nego se zadire u nadležnosti države SCG. Izuzimajući Skoplje, prepoznajemo iste adrese sa kojih je nekad pristizala podrška secesionistima sa Kosmeta. Nekad su podupirali Prištinu, a danas Podgoricu.

Instrumentalizacija institucija

Kao vid ekstremnog nasilja i zloupotrebe vlasti, upregnute su sve državne institucije u realizaciji projekta nezavisne Crne Gore. Ova, ni malo naivna politička igra ima svoju jasnu računicu. Oko 60% zaposlenih u Crnoj Gori plaćeni su iz državnog budžeta. Nacionalne manjine su kao svoje favorite do sada uglavnom prihlatale vladajuću separatističku koaliciju DPS-SDP. One čine oko 24% biračkog tijela. Računaju na podršku oko 110.000 birača, iz “kvote” nacionalnih manjina. U prilog im ide i reafirmacija rudimenata patrijarhalne svijesti, gdje odlučuje “glava porodice,” za koju će političku opciju glasati “njegovi” ukućani. Postoji i berza glasova, što je potvrdjeno i na poslednjim izborima kada se u štampi našla ponuda “glave porodice” i iznos cijene u evrima za pet “njegovih” glasova. Ukalkulisan je i strah od gubitka posla. Spoj patrijarhalnog i egzistencijalnog daje nadu da će se reprizirati skor iz prethodnih izbora. Samo preostaje torpedovanje Ustava, prema čijoj odrednici potrebna je dvotrećinska većina u parlamentu da se donose rješenja o državno-pravnom statusu. Zato se zahuktava kampanja o prostoj većini i u parlamentu i na referendumu. Tako da glas onih birača, ili poslanika, koji javno kažu da im nije majka Crna Gora, nego je njihova matica u susjedstvu, mogu ubiti žajedničku državu SCG. ( O njima će biti riječi u ovom prilogu).

Postavlja se pitanje kako može biti organizovan fer referendum, po evropskim standardima, gdje se koristi vlast i državna kasa kao vid prinude? Ili: može li biti fer referendum kad prvi ljudi vlasti formiraju “Pokret za evropsku Crnu Goru” i pozovu direktore svih značajnijih preduzeća (koje oni imenuju) da iskažu na tom sijelu konkretan iznos eura za Pokret? Postavlja se i ključno pitanje: moze li referendum biti fer, kad se vrši diskriminacija trećine gradjana, Srba, i koji su isključeni iz vlasti i državnih institucija pa su prinudjeni da traže svoja ljudska i gradjanska prava preko Strazbura i Brisela? Medjutim, začudjuje ravnodušan odnos srpskih zvaničnika i dijela gradjana Srbije, koji čitavu nametnutu igru prate opaskom “Samo neka idu,” kao da otcepljenje traži narod. Ni jedna demokratska zemlja svijeta ne bi tako reagovala kad bi u susjedstvu imala trećinu svog naroda. Distanciranje od trauma koje prezivljavaju Srbi i dobar dio Crnogoraca teško je objasniti “viškom demokratskih kapaciteta” i kod prvog čovjeka Srbije, Borisa Tadića, koji je (polu)Crnogorac.

Kampanja za NDCG počela punom snagom, prije najavljenog referenduma - punih 10 mjeseci (!). Podijeljene su uloge - od vlade i ministarstava do policije i carine. Podrazumijeva se puna kontrola najuticajnijih medija, koji, u skladu sa datim Upustvom, koje je početkom godine propisalo Ministarstvo spoljnih poslova, izdašno pendreče opoziciju. Ipak, “nije svijet ono sto mišljaste”(Njegoš). Izgleda da je proradio narodni logos. Guranje projekta na mišiće vlasti ide teško, tim prije što je vlast prethodno, dekretski obavila raskid sa srpskim identitetom. Potiranje zajedničkih korijena - vjere, crkve i jezika - teško moze ići na o-ruk. Čitav projekat odrodjavanja moga se svesti u dvije riječi: drsko i glupo, uz lopovluk. Nesporna crnogorska nacija, uz bošnjačku je najmladja na Balkanu. Stvorena je iz krila srpske, a time nije obavljeno potiranje srpstva ni 31. decembra 1946. godine, kako stoji u datiranoj nacionalnoj krštenici, kada je na zasijedanju Ustavotvorne skupštine promovisana nova nacija. Crnogorska nacija je "najčistija etnička grupa medju Srbima," stoji u skupštinskoj dokumentaciji. (Vidi zbirku dokumenata "Rad Skupštine Crne Gore 1945-l950," str. 194. izdanje Skupštine CG 1986). Ona je, kako se tamo moze pročitati, stvorena u NOB-u, uz polemični iskaz: "Ko poznaje Staljinovu teoriju o nacionalnom pitanju tome je postojanje crnogorske nacije nedvosmisleno jasno" (ibid. str. 230).

Medjutim, u doba današnjeg sluzbenog odrodjavanja promovisano je jedno lazljivo vrijeme pa su i svi argumenti lazljivi. Kao nuzan ishod takvog političkog avanturizma, u zvaničnoj politici dodiruje se tragično i komično. Pored skorašnjeg “drzavničkog” istupa Predsjednika Vujanovića, vezano za Konavle, pomenući samo neke istupe iz političkog djelovanja, koji mogu uputiti na kobno finale buduće drzave. Navodim zajedničku izjavu Filipa Vujanovića i predsjednika Makedonije, Branka Crvenkovskog. Citiram: “Slozili smo se da se Kosovo ne moze dijeliti i da rješavanje tog pitanja ne moze imati refleksiju na okruzenje u drzavama u kojima zivi etničko stanovnistvo Kosova” (“Vijesti”, 25. jun 2005). Samo nekoliko dana potom banuo je u Crnu Goru predsjednik Vlade Makedonije (Bučkovski), ističući da “izmedju dvije države” (podvukao N. I.), “postoje dobre privredno-trgovinske relacije” (“Dan”, 5. jul 2005).

Koliko ove izjave korespondiraju sa realnošću?

Nameće se sljedeće pitanje: Ako u ovoj igri imaju isti interes Priština, Tirana i zvanična Podgorica, gdje je ovdje interes Makedonije? Nakon albanske proljetnje pobune (2001), koju su vodili lideri UČK s Kosmeta, Makedonija nije povratila kontrolu svoje teritorije na zapadu zemlje. I običan, prosječno radoznao gradjanin sa osnovnoškolskim obrazovanjem zna toliko - da bi proglašenjem nezavisnosti Kosova državom još više ojačali separatistički pokreti u Makedoniji, jugu Srbije i istoku Crne Gore. Samopokazivanje lidera kao dio političke estrade i ujedno davanje olakih izjava i procjena ne donosi neku korist gradjanima čiji su oni reprezentanti.

Opominjujuće studije, koje su uradili njemački Centar za primijenjeno proučavanje politike (CAP), i Evropski centrar za pitanja manjina (EZM), s kraja 1997. godine, bave se rješenjem “albanskog pitanja” na Balkanu. Izmedju ostalog, piše: “Oblasti nastanjene čisto albanskim stanovništvom na Kosovu neposredno se graniče sa Albanijom, tako da je priključenje moguće bez većih poteškoća.Ovo u načelu važi i za albanska etnička područja u Makedoniji, Crnoj Gori i jugu Srbije” (Jirgen Elzeser: Ratne laži , str.62).

Reafirmacija Musolinijeve granice kraj Podgorice

Vratimo se poslanicima koji Crnu Goru ne doživljavaju kao “majku.”

Citiram dio saopštenja: Sjednici Skupštine Crne Gore, zakazane za 28. novembar 2001. nece prisustvovati Ferhat Dino sa - DUA i Mehmet Bardhi - DSA jer je 28. novembar nacionalni praznik Albanije, odnosno Dan albanske zastave pa će ova dva poslanika, koji zastupaju albanske partije u crnogorskom parlamentu tog dana biti u Tirani, gdje su i pozvani da prisustvuju najavljenim državnim svečanostima. ( “Dan,” 22. nov. 2001). Čudno je da tu i takve poruke nijesu htjeli da razumiju poslanici u parlamentu, koji zagovaraju secesiju Crne Gore, a komično je da su oni reprezentanti državnih interesa. Nesporno, poslanik, kojemu je “majka” preko granice, dobro zna šta kaže, dok crnogorski independisti nijesu htjeli da znaju – jer idu zajedno. Na ovakav iskaz poslanici su bili gluvonijemi. Pomenuti primjeri i naredni nijesu bili opomena vladajućoj koaliciji DPS-SDP da bar stave prst na čelo.

Ovaj primjer asocira na sljedeći. P redsjednik Demokratske unije Albanaca (DUA), Fuad Nimani, na konferenciji za štampu, izmedju ostalog, rekao je da njegov narod neće dozvoliti doseljavanje nealbanaca na njiheve etničke prostore u Crnoj Gori, jer “treba spriječiti promjenu demografske strukture Albanaca. Dodjela placeva na području Malesije po odluci opštine Podgorica liči na stereotipe komunističkog sistema, istakao je Nimani, što šteti državnoj politici Crne Gore i integraciji Crne Gore u Evropu. Takvom aktivnošću umanjuje se proces demokratizacije. Promjena demografske strukture je izrazito zabranjena Poveljom UN, ostalim dokumentima o pravima čovjeka i nacionalnih zajednica. Zbog toga je narod prinuđen na samoorganizovanje radi sprečavanja tih zloglasnih projekata stranih demokratiji i postmodernističkom duhu” (“Pobjeda,” 22. novembar 2000). Opština Podgorica, koliko znam, ustuknula je i odustala od gradje objekata preko Cijevne. Za vrijeme Benita Musolinija i promovisanja “Velike Albanije,” rijeka Cijevna je bila državna granica.

Na upravo završenom zasijedanju parlamenta (27. jula 2005) vladajuća koalicija DPS-SDP zajednički su konstatovali da sve Albance smatraju lojalnim gradjanima i da je zbog “dobrih medjunacionalnih odnosa Crna Gora dobila priznanje medjunarodne zajednice kao faktor stabilnosti u regionu.” Bez obzira na ovaj politički stav, teško je vjerovati da većina članova vladajuće koalicije su saglasni sa ovakvim istupima i političkim procjenama. Intimno, ne odobravaju, a javno ćute. Ovdje imamo dvostruko Ja. U psihijatriji, koliko znam, stanje dvostrukog Ja vodi se pod šifrovanom dijagnozom. Piše se broj, a čita šizofrenija. Medjutim, ovdje se radi o politici i sklopljenom dilu radi opstanka na vlasti. Kafka je pisao – od laži se može graditi poredak, dok je Šekspir bio “mekši.” Pisao je da “plemenite duše ne primjećuju podvalu.” Ukoliko se priklonimo ovom drugom stajalištu, mogli bi reći da je Crna Gora bogata “plemenitim dušama.”

Pogledajmo kakve poruke šalje velikim silama mala Crna Gora: “ Dok Grupa 8 zemalja u svoj završni dokumenat uvšććuje stav o demokratskoj Crnoj Gori u okviru demokratske Jugoslavije, Branko Lukovac pozvao je međunarodnu zajednicu da “napusti i zaboravi tu iluziju” koja, po njegovoj ocjeni, “nema ni značaja ni smisla,” jer je “apsolutno nemoguća.” Bio je veoma decidan istupajući na tribini novoformiranog Američko-crnogorskog foruma (negdje u SAD, op.N.I.), da se u Crnoj Gori taj stav doživljava kao međunarodna preporuka da se bude “dio Velike Srbije” ( “Vijesti,” 21. jul 2001).

Ovaj odgovor upućen je nakon tek završenih izbora, na kojima je polovina birača iskazala privrženost zajedničkoj državi sa Srbijom. Upozorenje Grupi 8 “da napusti iluzije” i SAD posebno, opet nas podsjećaju na vrijeme kad je knjaz Nikola (1905) objavio rat Japanu – na moru i kopnu. Stavovi Grupe 8 tada su bili “ bez značaja i smisla” kao što su danas preporuke EU.Već tada je jasno rečeno da unutar republike teško može biti suštinskog konsenzusa, jer se organizovano podstiče raskol koji tendira ka konfliktu, bez obzira na posljedice.

Kad se zakopiti interesna grupa na vlasti nju je teško smijeniti. Valja podsjetiti na svojevremeni obračun SAD sa prvom mafijaškom državi u susjedstvu – Dominikanskom Republikom. Poslije dugih priprema likvidacije, diktator Rafaelo Truhiljo, ubijen je 30. maja 1961. godine iz zasjede, na autoputu u blizini glavnog grada, koji se po njemu zvao Siudad Truhiljo. Ostalo je zapisano u američkim političkim publikacijama: Gdje se vlast državne mafije konstituiše, teško je iskorijeniti, jer interes obezbjedjuje monolitnost klana. Ubijen je Truhiljo, a opstao žilavi truhiljizam. Tek 1985. godine, dakle 25 godina poslije uklanjanja Truhilja, počeli su manji pomaci u osvajanju demokratije. Uklonjeni kancer korupcije ostavlja dugotrajne posljedice. Dalje stoji: Dominikanska Republika, poput i drugih malih nacija, bez demokratske tradicije, nije bila u stanju da pokrene ekonomski rast kroz demokratske institucije, niti je bila u stanju da sama kreira političke demokratske mehanizme bez pomoći i izdašnih ulaganja SAD.

Na primjeru Dominikanske Republike, u američkoj političkoj publicistici, takodje, stoji zabilježeno kako i na koji način je najlakše detektovati mafijašku državu. Da bi se mafijaška vlast “stabilizovala,” postupa se po sljedećoj recepturi: Privatizuju se državne institucije, državni činovnici uživaju odredjene beneficije, ojača se policija, u okviru koje se formiraju grupe za likvidacije, instrumentalizuje se sudstvo. Pristupa se likvidacijama. Zločini se zataškavaju. Tako da žločinac, najčešće, neće biti otkriven nakon izvršenog zločina. Ako bude otkriven i uhapšen – neće biti osudjen, usljed nedostatka dokaza. Ako, pak, bude osudjen – biće pomilova. Ako ne bude pomilovan, omogućiće mu da bezbjedno pobjegne.

Tri politička klizišta

Danas je teško dokazati koliko ima istine u novinskim napisima da se u Crnoj Gori ne može povući jasna granica izmedju vlasti i mafije. Medjutim, ono sto se kod kuće govori šapatom, u Evropi se već govori javno: “Crnogorskom privredom i resursima sada upravlja nekoliko porodica, koje su do novca uglavnom došle od organizovanog kriminala. Crna Gora je postala vlasništvo nekoliko porodica. Sve te porodice nalaze se u i oko vlasti” (Deutsche Welle, Bon, 18. jul '05).

Bez obzira na to koliko ima istine u ovim tvrdnjama ostaje jedna opominjuća istina. Ukoliko Crna Gora, pod ovakvim uslovima, proglasi nezavisnost, u svoje temelje, poput tempirne bombe ugradjuje tri nova državna klizišta, nastala za vrijeme poludecenijskog predreferendumskog maratona: “Zapadno Kosovo” (čitaj - istočni dio Crne Gore), zatim dio Sandžaka, uz oživljavanje srednjevjekovne turske truleži sa kojom se svojevremeno obračunao prosvijećeni Kemal-paša Ataturk i još uvijek zapretano pitanje statusa Boke Kotorske. Prevlaka, kao strateška tačka, je uz aplauz crnogorskih zvaničnika predata susjedu, koji je na dan preuzimanja kamenjara, ostavio za kasnije razgraničenje mora. Očekivati je u vremenu koje dolazi primjena klauzule medjunarodnog pomorskog prava. (Pitanje će aktuelizirati ukoliko se održi referendum i bude povoljan za indenpendiste.) Zatvaranjem Boke Kotorske, “nevjesta Jadrana” bi postala jezero. Vaša kuća - moja ulazna vrata. A onda bi moglo uslijediti pitanje – čija je bila Boka do 1918. godine? Tek tada bi mogli shvatiti Montenegrini da su državnu politiku vodili nasumice. Već dvije godine u tam-tam ritmu podgrijava se teza (posredstvom HTV – “Korijeni”), da svaki kamen Boke govori hrvatski, a da je “Gospa od škrpjele” hrvatska Sikstinska kapela! Iskaze daju gradjani Tivta i Kotora.

Vratimo se Prevlaci. Svojevremeno, udicu su zagrizli naivni separatisti pričom da se državne granice brišu, jer će NDCG biti dio ujedinjene Evrope, naravno, nakon “razdruživanja” sa Srbijom. U pripremi predaje Prevlake crnogorski mediji iz vladinog medijskog kompleksa su euforično isticali da će se zajednički sa Hrvatskom graditi turističko naselje na poluostrvu, čime će se i praktično potvrditi brisanje državne granice, naravno uz finansijsku potporu Podgorice. Medjutim, odmah, nakon preuzimanja Prevlake javno je odbačena ideja o zajedničkoj gradnji. Vezana je za nakon neslužbene posjete predsjednika Hrvatske Stjepana Mesića Boki Kotorskoj. Usred turističke sezone banuo je iz Dubrovnika u Kotor, zajedno sa ministrom turizma Hrvatske. Na pitanje novinara – kada bi mogla početi zajednička izgradnja turističkog kompleksa Prevlaka, gospodin Mesić je rekao da svako gradi na svojoj teritoriji. Crnogorci na Mamuli! Uslijedio je zvanični i medijski muk. Nakon tog hladnog tuša uslijedio je novi. Albanska zajednica u Crnoj Gori najavila je potpisivanje peticije o formiranju tri entiteta, gdje je većinsko albansko stanovnistvo: Ulcinj sa Krajinom, Tuzi sa Malesijom i područje koje gravitira Plavu i Gusinju, ( januar 2004).

Ovih dana zvanična vlast nanovo zahuktava referendumski maraton. " Ako je konju poginuo trk, nije prdnjava," pribilježio je Vuk Karadžić ovu poslovicu baš u Crnoj Gori.

Izmjena etno-karte

Promjenom etno-karte Crna Gora je gubitnik, a Srbija dobitnik. Ne čudi sto se rizicima izmjene etno-karte (u slučaju secesije), ne bavi zvanična vlast, jer njih interesuje samo vlast, ali čudi, pored ostalog, što se tim pitanjem kao argumentom ne bavi crnogorska opozicija. Pokret prema nacionalno homogenim sredinama nije do sada zaobišao ni jednu novoformiranu državu na ruševinama prethodne Jugoslavije. Taj fenomen, zabilježen je za vrijeme trajanja zajedničke države, posebno nakon izmjene ustava 1974. godine, čime se vrh države tada nije bavio. Balkan je prepoznatljiv i prema tom specifikumu – veliku pokretljivost gradjana, ne prema radu, kao izvoru vrijednosti, nego prema nacionalno homogenim sredinama. Crnogorci su potvrdili da su najpokretljiviji, pa ih je više otišlo nego što je ostalo. (Treba napomenuti da je preko 80.000 Muslimana otišlo ka Sarajevu). Koliko će povući prema sebi, ka Srbiji, onih 263.000 gradjana sa dolaznom adresom iz Crne Gore, ne zna se. Ali se zna da su Crnogorci skloni seobi prema Srbiji još od zemana posljednja tri vladara iz kuće Petrovića.

Na Crnogorskom primorju već su srpske kuće (vikendice) na prodaji. Sada se postavlja pitanje – ko će kupovati te nekretnine, desetine hiljada stanova od Ulcinja do Tivta, Krašića i Herceg-Novog. A samo na potezu od Ulcinja do Bara ima oko 10.000 srpskih kuća. Koliko će kupovinom nekretnina biti izmijenjena etno-karta Crne Gore?

Odlaske će ubrzati i podsticanjem srbofobije u Crnoj Gori, sto će biti dodatni zamajac za odlazak onih što bi trebalo da opstanu kao državotvorni oslonac. Odriče se zaledja, a favorizuje saradnja u trouglu Podgorica-Pristina-Tirana. U učvrsćivanju novih prijateljstva, ovih dana je ministar spoljnih poslova Crne Gore, izvjesni Miodrag Vlahović, “utvrdio” novu liniju saradnju sa namjesničkom vladom u Prištini. Nekako u isto vrijeme p redstavnici Demokratskog saveza Albanaca iz Crne Gore “u Prištini su razgovarali sa predsjednikom kosovskog parlamenta Nedžatom Dacijem o položaju albanske zajednice u Crnoj Gori. Albanci u Crnoj Gori treba da imaju status autonomije, dok Kosovo, u okviru svojih mogućnosti, treba da pomogne poboljšanju političkog statusa Albanaca”, izjavio je predsjednik Demokratskog saveza Albanaca Mehmet Bardhi… Izgradnja puta Dečane-­Plav ima veliki ekonomski i kulturni značaj za Albance u Crnoj Gori (“Pobjeda”, 17. jan. 2005, prema “Beti”). Radi podsjećanja, zvanična vlast u Podgorici je prije dvije godine najavila izgradnju puta Plav-Tuzi, preko Albanije(!?).

Počela je i getoizacija prigraničnih područja pod vidom otvaranja novih opština, po etno-kodu (Tuzi, Gusinje, Vusanje, Petnjica). U te političke igre već su uključeni lobirani američki zvaničnici: Tom Lantoš, kongresmen, Bob Dol, senator i Džozef Diogardi, bivši kongresmen i vodja albanskog lobija u Njujorku, čijom zaslugom, formirana je “Prekomorska brigada” Albanaca i poslata na Kosmet 1999. godine. Dol i Diogardi, s tim u vezi, direktno su se obratili crnogorskoj vlasti radi rješenja tih problema. Istina, na konferenciji za štampu u Ulcinju, polovinom jula (2005), Diogardi se požalio da to radi volonterski, uz tvrdnju da Bob Dol dobija od crnogorske vlade $20.000 radi lobiranja za NDCG.

U ovom političkom galimatijasu nezamenljiva je uloga Svetozara Marovića, predsjednika SCG. U Beogradu je za, u Crnoj Gori protiv SCG. Tako na primjer, uoči opštinskih izbora u Budvi, imali smo prilike da pročitamo sljedeću poruku ( Marović- Krivokapić-Djukanović, 25. april 2005) - da "državna zajednica nije stabilno tle sa koga se može kretati ka evropskim integracijama.”

Marović se ovdje pojavljuje kao aktivista DPS-a i promoter secesionističkog nauma, a ne prezentant SCG. Od Ustavne povelje napravio je demokratsku lakrdiju (“Ništa nije sveto da se ne može izmijeniti”, misleći na Ustavnu povelju, ili “Prvo referendum pa izbori”…). U Crnoj Gori nije bio od velike koristi Djukanoviću, a u Beogradu jeste. Marović sa maznom ugladjenošću, prvi je udario nogom u Ustavnu povelju. Počeo je da se smijesi, klanja, stiska ruke, da tapše po ramenima evropske državnike, danas kaže jedno, sjutra drugo. “Bršljan-politiku,” kako je započeo, završio je sa jeguljastom. Od kad se počeo baviti politikom, od Skalina na ušću Ribnice u Moraču, nije gledao, prema mom kontu, da nešto uradi, nego da dobije. Povjereno mu je da spasava državu, a vodi računa o spasavanja lične vlasti i klana kome pripada.

Poziv na “oslobadjanje albanskih teritorija”

Kao posljedica takve politike umnozavaju se drzavne nevolje samoprojektovane NDCG. Tako na primjer, u ticajni profesor iz Tuzi (Senad Hadjaj), javno je meditirao: “Ovo je albansko područje, albanska zemlja… Želim da se ova teritorija oslobodi, jer je ona okupirana. Što neko ima da mi daje prava, ko mi ih je oduzeo, prava ću sebi dati… Prošlo je vrijeme kolonija i okupacija, a crnogorska država je okupirala albansku teritoriju.” (“Dan,” 9. jul 2005, str.33). U istoj anketi identičan stav ima i novi sagovornik, ističući potrebu oslobadjanja “okupiranih teritorija” uz opasku: “Nijesam za gradsku opštinu, (Tuzi, op. N.I.), nego za samostalnu. Moja matica je Albanija, nije Crna Gora. Onaj ko je potpisao za gradsku opštinu je Milov Albanac, a ja nijesam. Ja sam Albanac Sali Beriše,” bio je kategoričan Ćazim Hadzaj iz Tuzi.

Kao da su se novokomponovani serdari svojski potrudili da iskompromituju politiku pa se svijet, nešto pristojniji u Crnoj Gori, u posljednje vrijeme, nje klone. Značajan doprinos tome dali su i neki crnogorski opozicioni lideri. Javnost je sve brojnija u podršci zajedničkoj državi, a lideri nikako da uhvate korak sa narodom i vremenom. Ukoliko ih ne ujedine nevolje, ostaće loša liderska reprezentacija, kojima je do sada bilo važnije zadovoljavanje ličnih sujeta od opšteg interesa. Prisjetimo se opstrukcije najjače SNP partije, koja nije podržala kao predsjedničkog kandidata Miodraga Lekića, ambasadora u Italiji i izuzetno uglednog političara i intelektualca, koji bi, prema mnogim relevantnim procjenama “počistio” Filipa Vujanovića kao predsjedničkog kandidata, koji je pobijedio manjinskom podrskom. Umjesto prednosti što je crnogorska opozicija, za razliku od srpske, nije heterogena, od prednosti prave nedostatak – ispraznim svadjama ko je “glavni.” Najjača je SNP, a time i najodgovornija. Ukoliko njen lider, Pedja Bulatović ne shvati da zajednički opstaju, a podijeljeni padaju, preostaje dalje osipanje opozicije, a time i SNP-a, kojemu će, na kraju vjerujem, ostati samo pečat stranke za dugo sjećanje. Umjesto da ističu da je zvanična vlast iznevjerila sva obećanja (“Da živimo bolje, Za evropsku Crnu Goru, Ekološka država, Nova razvojna filozofija, Ekonomski turistički tigar, Za deset godina – medju najprosperitetnije države Evrope, a prošlo već pet) opozicija se nadgornjava. Zajedničko za vlast i opoziciju je što su opsjednuti sobom, ne vide cjelinu interesa.

(30.07.05)